Menu dla serca

DIETA DLA OSÓB Z NADCIŚNIENIEM

Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających korzystnie na stan zdrowia człowieka. Konsekwencjami niezbilansowanego żywienia są m.in.: nieprawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny, ogólny zły stan zdrowia, podatność na choroby, zmniejszenie wydajności pracy, a nawet przedwczesny zgon.

Żywienie w nadciśnieniu tętniczym

Prawidłowe żywienie jest jednym z tych czynników, które mogą zarówno ochronić człowieka przed rozwojem nadciśnienia tętniczego, jak i ułatwić walkę z już rozpoznanym nadciśnieniem.

1. Ważne jest przede wszystkim ograniczenie spożycia soli kuchennej (a właściwie zawartego w niej sodu). Oznacza to unikanie produktów zawierających duże ilości soli (czyli bogatych w sód), takich jak: wędzone mięsa, ryby, wędliny, produkty marynowane, kiszone (kiszona kapusta, ogórki), konserwy, potrawy typy fast food, słone paluszki, krakersy, chipsy itp. Również konieczne jest zmniejszenie ilości soli dodawanej do potraw przygotowywanych w domu oraz unikanie solenia przy stole, bowiem aż 60% soli w naszej diecie pochodzi z tych źródeł. Dobrze byłoby skonsultować z lekarzem możliwość zastąpienia soli kuchennej substytutami soli (najczęściej są to mieszanki chlorku potasu i chlorku sodu), a także zastępować sól dozwolonymi przyprawami. Osoby z nadciśnieniem tętniczym nie powinny dziennie spożywać więcej niż 4000 mg soli tzn. 1600 mg sodu.

2. Korzystne jest natomiast zwiększenie konsumpcji warzyw i owoców, zwłaszcza tych bogatych w potas (pomaga obniżyć ciśnienie) takich jak: pomidory, brukselka, banany, brzoskwinie, czarne porzeczki. W codziennej diecie powinno się znaleźć co najmniej 3500 mg potasu.

3. Ponadto należy ograniczyć spożycie tłuszczów, zwłaszcza tłuszczów nasyconych, których źródłem są głównie produkty zwierzęce (tłuste mięsa, sery, masło, smalec), ale także margaryny twarde, kostkowe. Białko powinno być dostarczane zgodnie z normą fizjologiczną tzn. w ilości 1g/kg masy ciała.

4. Osoby otyłe lub z nadwagą powinny ograniczyć wartość energetyczną diety, gdyż redukcja masy ciała wpływa korzystnie na obniżenie ciśnienia.

5. Posiłki powinny być lekkostrawne, stąd zalecane techniki przyrządzania potraw to gotowanie i duszenie bez dodatku tłuszczów. Niedozwolone są potrawy smażone, pieczone lub duszone z dodatkiem tłuszczu.

Praktyczne wskazówki

Ogranicz spożycie soli

ilość sodu występująca naturalnie w produktach wystarcza do pokrycia naszego zapotrzebowania na ten składnik, używaj soli bardzo oszczędnie
nie sól potraw przed spróbowaniem
unikaj produktów bogatych w sól tzn. gotowych potraw, konserw, zup w proszku, kostek rosołowych, maggi, sosu sojowego, kwaszonek (kapusty kwaszonej, ogórków kwaszonych itp.)
ogranicz spożycie serów żółtych, wędlin
stosuj zioła przyprawowe takie jak: majeranek, tymianek, cząber, bazylia, estragon, które ułatwią przyzwyczajenie się do niższej zawartości soli

Wybieraj

chude mięso wołowe, cielęcinę, drób i ryby
mleko, jogurty i twarogi o niskiej zawartości tłuszczu
wszelkiego rodzaju warzywa świeże i mrożone oraz owoce, ze szczególnym uwzględnieniem bogatych w potas (pomidory, bakłażan, boćwina, brokuły, brukselka, jarmuż, kalarepa, marchew, seler, szparagi, ziemniaki, banan, brzoskwinia, melon, porzeczki czarne, owoce suszone)
soki naturalne niesłodzone

Założenia diety

	Produkty zalecane	Produkty do spożywania w umiarkowanych ilościach	Produkty przeciwwskazane
Produkty zbożowe	Pieczywo pszenne o niskiej zawartości sodu, czerstwe. Mąka pszenna, drobne kasze: manna, kukurydziana, krakowska, jęczmienna łamana, gryczana łamana, ryż, płatki owsiane.	Inne pieczywo o niskiej zawartości sodu. Mąka krupczatka, mąka sojowa, drobne makarony oraz pozostałe kasze przecierane.	Rogaliki francuskie (croissant). Pieczywo razowe, mocno solone, pieczywo cukiernicze z dodatkiem proszku do pieczenia. Grube nieprzecierane kasze, grube makarony, płatki kukurydziane, większe ilości produktów z mąki razowej.
Nabiał	Mleko chude. Sery chude np. chudy twaróg. Jogurt chudy. Kefir chudy. Białka jaj.	Serki twarogowe półtłuste. Jaja całe na miękko, w koszulkach 2-3 sztuki w tygodniu.	Sery żółte i topione, tłuste twarogi, mleko skondensowane Jaja na twardo.
Zupy	Zupy warzywne. Chude wywary mięsne.		Zupy zagęszczone. Zupy zaprawiane śmietaną.
Ryby	Ryby chude: dorsz, kergulena, płastuga, morszczuk, mintaj.	Ryby smażone na właściwym oleju.	Tłuste ryby: węgorz, łosoś, makrela.
Mięso	Indyki, kurczaki. Cielęcina. Króliki. Dziczyzna. Chuda wołowina. Do kanapek chude gotowane lub pieczone mięso (cielęcina, wołowina, indyk), galaretka z kurcząt.	Jagnięcina, chuda wieprzowina (polędwica, schab).	Mięso z widocznym tłuszczem. Kaczki. Gęsi. Kiełbasy. Salami. Pasztety mięsne i inne. Wędliny wszystkie.
Tłuszcze		Oleje zawierające kwasy wielonienasycone np. słonecznikowy, kukurydziany, sojowy. Oleje zawierające kwasy jednonienasycone np. rzepakowy i oliwa z oliwek. Margaryny miękkie z tych olejów. Margaryny o zmniejszonej zawartości tłuszczu.	Masło. Smalec. Słonina. Łój. Tłuszcz spod pieczeni. Margaryny twarde. Olej palmowy.
Owoce, warzywa	Warzywa świeże i mrożone (poza wymienionymi obok). Owoce świeże i suszone. Owoce konserwowane (niesłodzone).	Przy dobrej tolerancji: brokuły, bakłażany, cukinia, kabaczek, kalafior, młoda kalarepka, kapusta włoska, fasolka szparagowa oraz w małych ilościach strączkowe.	Warzywa kiszone, solone i konserwowane. Potrawy warzywne odgrzewane, smażone lub pieczone z tłuszczem. Słodkie przetwory owocowe.
Słodycze		Miód, cukier, niskosłodzone dżemy ( w ograniczonych ilościach).	Czekolada, czekoladki, chałwa, ciasta i ciasteczka przemysłowo wytwarzane z dodatkiem proszku do pieczenia.
Napoje	Herbatki ziołowe, owocowe, soki warzywne, woda mineralna niegazowana niskosodowa (do 100mg sodu na litr), kawa zbożowa, słaba herbata, słaba kawa naturalna.		Mocna kawa, mocna herbata, mocne kakao, napoje alkoholowe, Napoje gazowane.
Przyprawy	Przyprawy łagodne w smaku: wanilia, cynamon, szafran, goździki, sok z cytryny, nasiona kminku, czarnuszki, liście pietruszki, selera, lubczyku, estragonu, szałwii, majeranku, lebiodki.	Niewielkie ilości cebuli, ziela angielskiego, liści laurowych, czosnku.	Sól, pieprz naturalny, ocet , musztarda, keczup, gorczyca, ostra papryka, magii, kostki rosołowe, sos sojowy, zupy w proszku, wszystkie marynaty.

Tabela wartości odżywczych

	Zawartość potasu (mg)	Zawartość sodu (mg)
Mleko i przetwory
Mleko 1,5% tłuszczu	141	45
Mleko 0,5% tłuszczu	141	45
Jogurt naturalny 2% tłuszczu	200	63
Jogurt truskawkowy 1,5% tłuszczu	179	47
Kefir 2% tłuszczu	122	38
Maślanka spożywcza 0,5% tłuszczu	150	60
Ser camembert pełnotłusty	101	966
Ser brie pełnotłusty	100	880
Ser edamski tłusty	81	618
Twaróg chudy	96	41
Ser typu "Feta"	62	1100
Serek twarogowy homogenizowany pełnotłusty	117	47
Serek twarogowy ziarnisty	80	380
Jaja
Jaja kurze całe	133	141
Białko jaja kurzego	154	200
Pieczywo mieszane
Chleb baltonowski	136	434
Chleb chrupki	448	272
Chleb zwykły	148	391
Pieczywo żytnie
Chleb żytni jasny	115	456
Chleb żytni razowy litewski	314	357
Chleb żytni sitkowy	217	464
Pumpernikiel	310	395
Pieczywo pszenne
Bułki bagietki	124	710
Bułki grahamki	228	473
Bułki pszenne zwykłe	112	379
Bułki kajzerki	116	463
Pieczywo półcukiernicze
Bułki i rogale maślane	133	398
Chałka	113	279
Produkty śniadaniowe
Musli z owocami suszonymi	564	101
Musli z rodzynkami i orzechami	443	122
Płatki kukurydziane	100	1167
Mięso wieprzowe (sód naturalnie zawarty w produktach, bez soli dodawanej przy przygotowaniu potraw)
Schab surowy z kością	343	42
Szynka surowa	289	62
Mięso wołowe i cielęce (sód naturalnie zawarty w produktach, bez soli dodawanej przy przygotowaniu potraw)
Wołowina, polędwica	382	52
Wołowina, rostbef	350	64
Wołowina, szponder	266	63
Cielęcina, łopatka	395	87
Cielęcina, sznyclówka	320	68
Podroby (sód naturalnie zawarty w produktach, bez soli dodawanej przy przygotowaniu potraw)
Nerki wieprzowe	313	205
Wątroba wieprzowa	311	83
Wątroba wołowa	294	117
Drób (sód naturalnie zawarty w produktach, bez soli dodawanej przy przygotowaniu potraw)
Gęsi, tuszka	243	48
Indyk, tuszka	300	63
Kaczka, tuszka	242	66
Kurczak, tuszka	305	61
Podroby drobiowe (sód naturalnie zawarty w produktach, bez soli dodawanej przy przygotowaniu potraw)
Wątróbka kurczaka	300	85
Żołądek kurczaka	188	69
Wędliny wieprzowe, wołowe i mieszane
Polędwica luksusowa	325	1555
Szynka wieprzowa gotowana	319	857
Szynka wołowa gotowana	401	914
Szynkówka wieprzowa	294	1115
Szynkówka wołowa	338	1112
Kiełbasa podwawelska	303	1017
Kiełbasa zwyczajna	258	848
Salami	348	1307
Parówki popularne	120	889
Wędliny podrobowe
Kiszka pasztetowa	144	788
Kiszka kaszana jęczmienna	144	772
Pasztet pieczony	373	817
Salceson włoski	143	815
Wędliny z indyka
Baton szynkowy z indyka	304	826
Kiełbasa szynkowa z indyka	392	900
Polędwica z indyka	362	763
Szynka z indyka	387	612
Wędliny z kurczaka
Polędwica z piersi kurczaka	366	705
Szynka delikatesowa z kurczaka	331	797
Szynka z piersi kurczaka	380	933
Kiełbasa szynkowa z kurczaka	302	725
Kiełbasa kanapkowa z kurczaka	154	720
Ryby wędzone
Dorsz wędzony	300	1170
Łosoś wędzony	330	1470
Makrela wędzona	275	1170
Pikling	285	1170
Przetwory rybne
Sałatka z dorsza	370	684
Sardynka w pomidorach	410	350
Śledź marynowany	74	1050
Śledź w oleju	241	562
Śledź w sosie pomidorowym	288	548
Tuńczyk w wodzie	182	515
Tuńczyk w oleju	248	515
Warzywa świeże (sód naturalnie zawarty w produktach, bez soli dodawanej przy przygotowaniu potraw)
Brokuły	385	7
Fasolka szparagowa	264	6
Kalafior	214	26
Kapusta biała	228	19
Marchew	282	82
Ogórek	125	11
Papryka czerwona	255	3
Pomidor	282	8
Rzodkiewka	236	11
Ziemniaki, średnio	443	7
Przetwory warzywne
Groszek zielony, konserwowy	114	178
Kapusta kwaszona	211	260
Ogórek kwaszony	99	703
Ogórek konserwowy	54	389
Owoce świeże
Ananas	220	1
Arbuz	130	1
Banan	395	1
Brzoskwinia	200	3
Jabłko	134	2
Kiwi	290	4
Melon	382	22
Pomarańcza	183	3
Porzeczka czarna	336	2
Śliwka	208	2
Truskawka	133	1
Winogrona	226	2
Owoce suszone
Banany	1493	4
Morele	1666	5
Rodzynki	833	21
Orzechy i nasiona
Migdały	778	14
Orzechy arachidowe	720	16
Orzechy laskowe	616	2
Orzechy włoskie	474	4
Dynia, pestki	810	18
Ciasta i ciasteczka
Babka biszkoptowa	92	56
Babka drożdżowa	189	174
Jagodzianki	116	137
Rolada z masą makową	369	52
Pączki	167	137
Torcik W-Z	208	70
Solinki	141	1093
Groszek ptysiowy	161	529
Batony
Baton „Mars”	192	186
Baton ”Milky Way”	145	242
Baton ”Snickers”	312	359
Chipsy
Chipsy solone	801	690
Chipsy paprykowe	893	859
Chipsy bekonowe	829	746
Inne
Przyprawa typu Jarzynka	354	23982
Musztarda	165	760
Sól biała	0	38850

Na podstawie: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL Warszawa 2005