Nadciśnienie tętnicze. Dlaczego ciągle tak niska skuteczność leczenia?

lek. Łukasz A. Małek, I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie.

Według Światowej Organizacji Zdrowia około 600 milionów ludzi obciążonych jest nadciśnieniem tętniczym.

Jedynie u połowy z nich postawiono rozpoznanie nadciśnienia, tylko 20% jest leczonych, a prawidłową kontrolę ciśnienia uzyskuje się u około 12% chorych.

Prostym sposobem na zwiększenie częstości wykrywania nadciśnienia tętniczego jest samokontrola przy użyciu automatycznych aparatów do pomiaru ciśnienia tętniczego i wizyta u lekarza pierwszego kontaktu w razie stwierdzenia jego podwyższonych wartości, tzn. >140/90 mmHg lub 130/80 mmHg u osób chorych na cukrzycę.

Dowiedz się więcej o prawidłowym pomiarze ciśnienia tętniczego...

Edukacja pacjentów

Dla zwiększenia skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego ogromne znaczenie ma również edukacja pacjentów. Życie w dużym stresie, nieprawidłowe odżywianie, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów są bezpośrednio związane z większą częstością występowania nadciśnienia tętniczego. Pierwszym krokiem w walce z epidemią nadciśnienia powinna być zatem promocja zachowań prozdrowotnych. Należy bezwzględnie unikać przesalania pokarmów, diety wysokocholesterolowej, nadmiernego spożywania alkoholu, palenia tytoniu, a częściej aktywnie wypoczywać i dbać o prawidłową masę ciała.

Zamiana nawyków żywieniowych

Zmiana nawyków żywieniowych nie jest prosta. Większość z nas świętuje w sposób tradycyjny – przy stole z rodziną, spożywając tradycyjne potrawy polskiej kuchni, które w większości wypadków zawierają zbyt dużo soli i cholesterolu. Spożywanie nadmiernej ilości soli prowadzi do zwiększenia objętości krwi krążącej, co jest związane ze wzrostem ciśnienia. Także otyłość, poprzez zwiększenie oporu naczyniowego, również przyczynia się do wzrostu wartości ciśnienia.

Sposób na zwiększenie skuteczności terapii nadciśnienia tętniczego

Zwiększenie liczby osób leczonych oraz poprawa jakości opieki medycznej nad chorymi na nadciśnienie poprzez promocję aktualnych standardów leczenia i profilaktyki w licznych programach edukacyjnych powinny zwiększyć skuteczność terapii nadciśnienia tętniczego.

Ważne jest, aby lekarze z którymi stykają się pacjenci, nie lekceważyli problemu, jakim jest nadciśnienie tętnicze, i starali się redukować wartości ciśnienia do zalecanych, co często wymaga stosowania więcej niż jednego leku przeciwnadciśnieniowego.

Oporne nadciśnienie tętnicze

Istnieje wreszcie tzw. oporne nadciśnienie tętnicze. Pojęcia tego nie należy jednak nadużywać. Są to bowiem rzadkie przypadki nadciśnienia tętniczego, w których mimo stosowania 3 leków hipotensyjnych (w tym diuretyku) w dawkach zbliżonych do maksymalnych nie uzyskuje się obniżenia ciśnienia tętniczego do wartości <140/90 mmHg.

Najczęściej nieskuteczność leczenia hipotensyjnego wynika natomiast z nieprawidłowego postępowania pacjenta i/lub lekarza bądź z błędnych wyników pomiaru ciśnienia tętniczego.

Ze strony pacjenta polega to zazwyczaj na nieregularnym przyjmowaniu przepisanych leków. Często związane jest to z koniecznością zażywania dużej liczby leków, a także z ich ceną. Ponadto pacjenci często zmieniają porę przyjmowania leków.

Ze strony lekarza może to być natomiast niewłaściwy dobór rodzaju leków lub dawek. Wreszcie w wypadku niepowodzenia leczenia hipotensyjnego należy rozważyć obecność tzw. nadciśnienia tętniczego wtórnego. Powodowane ono być może innymi potencjalnie usuwalnymi przyczynami. Należą do nich: zwężenie tętnicy nerkowej, zwężenie cieśni aorty, choroby rdzenia bądź kory nadnerczy czy obturacyjny bezdech podczas snu.

Dostęp do lekarza

Niezwykle ważną i często trudną kwestią do zrealizowania w warunkach polskiej służby zdrowia jest łatwy dostęp do lekarza, dzięki któremu pacjent może szybko zweryfikować swoje wątpliwości odnośnie leczenia, a lekarz skontrolować jego skuteczność.

Piśmiennictwo:
1. Januszewicz A, Januszewicz W, Szczepańska-Sadowska E, Sznajderman M. Nadciśnienie tętnicze. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2004.