Elektrokardiogram - diagnostyka nieinwazyjna

Elektrokardiogram (EKG) jest zapisem zmian napięć elektrycznych powstających w mięśniu sercowym. Źródłem tej energii elektrycznej jest każda żyjąca komórka mięśnia sercowego. Napięcie elektryczne w pojedynczej komórce mięśnia sercowego związane jest ze zmianami szybkości przenikania przez jej błonę jonów sodu, potasu i wapnia. Te "mikroprądy" powstające w mięśniu sercowym są przewodzone przez tkanki na powierzchnię skóry, gdzie przy pomocy elektrod można je zarejestrować w postaci elektrokardiogramu.

Badanie to umożliwia w sposób nieinwazyjny rejestrację czynności elektrycznej serca. Umożliwia rejestrację rytmu i przewodnictwa, ocenę pracy rozrusznika serca oraz nieprawidłowości w ukrwieniu mięśnia sercowego. Jest również pomocne w ocenie zmian w sercu towarzyszących innym chorobom niż choroby serca.

Badany układa się rozebrany do połowy (górna połowa ciała) w pozycji na wznak na kozetce. Na jego kończynach górnych i dolnych oraz klatce piersiowej umieszczane są elektrody. Elektrody smarowane są zwykle specjalnym żelem zmniejszającym opór elektryczny skóry. Elektrody umocowane są do ciała za pomocą gumowych pasków, klamer lub specjalnych przyssawek, a następnie łączone z elektrokardiografem za pomocą odpowiednio oznakowanych kabli. Podczas wykonywania zapisu EKG badany powinien leżeć nieruchomo, nie napinając mięśni.

Holter EKG

Rutynowo wykonywany zapis EKG pozwala na parominutową zaledwie rejestrację czynności elektrycznej serca (EKG), natomiast metoda Holtera pozwala na wielogodzinną rejestrację EKG w warunkach nieskrępowanej całodobowej aktywności badanego. Rejestracja zapisu odbywać się może w dwóch systemach. System tradycyjny polega na zapisie sygnału na taśmie magnetycznej w rejestratorze noszonym przez badanego i analizie tego sygnału w stacjonarnym urządzeniu z szybkością 60-240 -krotnie większą od szybkości rejestracji. Drugi system opiera się na rejestracji sygnału w tzw. czasie rzeczywistym, gdzie urządzenie rejestrujące jest jednocześnie analizatorem zapisywanego sygnału. W zestawach holterowskich analizujących zapis w czasie rzeczywistym, rejestracji sygnału EKG dokonuje się na taśmie magnetycznej albo stosuje się rejestratory beztaśmowe, wykorzystujące pamięć elektroniczną.

Badanie to służy ocenie czynności elektrycznej serca. Umożliwia rejestrację zaburzeń rytmu i przewodnictwa, ocenę pracy rozrusznika serca oraz nieprawidłowości w ukrwieniu mięśnia sercowego dzięki zastosowaniu wielogodzinnej rejestracji zapisu EKG w warunkach normalnej aktywności badanego.

Na klatce piersiowej badanego, po przygotowaniu skóry (wygoleniu włosów i odtłuszczeniu alkoholem lub benzyną) nakleja się elektrody, które łączy się następnie odpowiednio oznakowanymi kablami z urządzeniem rejestrującym zapis EKG. Urządzenie rejestrujące przypinane jest najczęściej do paska, co umożliwia badanemu swobodne poruszanie się . Każdy rejestrator ma przycisk "EVENT", służący do sygnalizowania przez badanego odczuwanych dolegliwości. Badany zobowiązany jest do prowadzenia w czasie rejestracji dziennika pacjenta, w którym nanoszone są ważniejsze wykonywane czynności i dolegliwości z zaznaczeniem godziny, w której wystąpiły. Badany informowany jest również przy zakładaniu rejestratora o terminie zgłoszenia celem zdjęcia aparatu. W czasie trwania rejestracji obowiązuje zakaz kąpieli i pryszniców, nie wolno używać poduszek i koców elektrycznych oraz manipulować w rejestratorze.

Test wysiłkowy

Test wysiłkowy oparty jest na prostej zależności zmieniającego się zapisu elektrokardiograficznego od wzrastającego wysiłku fizycznego w warunkach prawidłowych i stanach chorobowych. Wysiłek fizyczny zwiększa zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. U osób zdrowych pokrywa je zwiększony przepływ krwi przez naczynia wieńcowe. U chorych z niewydolnością wieńcową istnieje pewien krytyczny poziom obciążenia wysiłkiem, powyżej którego dalsze zapotrzebowanie na tlen nie może być pokryte, a w zapisie EKG pojawiają się cechy niedokrwienia mięśnia sercowego.

Badanie umożliwia ocenę wydolności fizycznej organizmu. Badanie to zmuszając organizm do zwiększonej pracy, przy jednoczesnym monitorowaniu zapisu EKG i kontroli ciśnienia tętniczego krwi, pozwala ocenić wydolność układu krążenia. Jest pomocne w rozpoznawaniu i ocenie skuteczności leczenia choroby wieńcowej. Badanie jest również wykorzystywane do rehabilitacji chorych.

• Diagnostyka bólów w klatce piersiowej.
• Diagnostyka zmian w elektrokardiogramie - ocenianych jako niespecyficzne.
• Ocena zaawansowania choroby niedokrwiennej serca.
• Kwalifikacja chorych do badań inwazyjnych (np. angiokardiografii).
• Kwalifikacja chorych do poszczególnych etapów rehabilitacji (np. po zawale serca) i ocena jej wyników.
• Diagnostyka zaburzeń rytmu serca.
• Ocena skuteczności leczenia chorób serca.
• Ocena wydolności fizycznej i czynności układu krążenia.

Badanie wykonuje się na ergometrze rowerowym lub bieżni ruchomej. Na klatce piersiowej badanego, po przygotowaniu skóry (wygoleniu włosów i odtłuszczeniu alkoholem lub benzyną), nakleja się elektrody, które łączy się następnie odpowiednio oznakowanymi kablami z urządzeniem rejestrującym zapis EKG. Na ramieniu badanego zakładany jest mankiet do pomiaru ciśnienia. Próba wysiłkowa na ergometrze rowerowym polega na stopniowym zwiększaniu obciążenia przy utrzymaniu stałej prędkości pedałowania, co daje badanemu wrażenie jazdy ze stałą prędkością pod coraz większą górkę. Próba wysiłkowa na bieżni ruchomej polega na stopniowym zwiększaniu szybkości przesuwu taśmy i wzrostu kąta jej nachylenia, co odbierane jest przez badanego, jako marsz coraz szybszym krokiem pod coraz większą górkę. Próbę wysiłkową przerywa się po osiągnięciu przewidywanej dla wieku częstości akcji serca, wystąpieniu dolegliwości lub pojawieniu się zmian w zapisie EKG, będących wskazaniem do przerwania badania. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi wykresami (zapisem czynności elektrycznej serca w wybranym czasie).