Menu dla serca

Diety ekstremalne

prof. dr hab. med. Wiktor B. Szostak, Instytut Żywności i Żywienia, Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowo Zależnych

W minionych latach, równolegle do doskonalących się stopniowo poglądów na zdrowe żywienie, propagowane były także różne diety ekstremalne, odbiegające w stopniu zasadniczym zarówno od żywienia zwyczajowego, jak i zasad zdrowego żywienia. W założeniach miały to być diety służące zdrowiu, a więc i profilaktyce chorób układu krążenia. W rzeczywistości natomiast stanowią one zagrożenie dla zdrowia, a niektóre z nich są wręcz miażdżycorodne.

Lansowanie tych diet było i ciągle jest możliwe z powodu zbyt słabego upowszechnienia wiedzy o zdrowym żywieniu. Należy także rozumieć, że za propagowaniem diet ekstremalnych stoją często nieuczciwe a dochodowe interesy.

Dowiedz się więcej o żywieniu w profilaktyce miażdżycy

Jak poprawić swoje żywienie?

Opracowała: dr inż. Anna Waśkiewicz, Narodowy Instytut Kardiologii w Warszawie

Prawidłowe żywienie człowieka jest warunkiem utrzymania dobrego stanu zdrowia. Odpowiednie odżywianie i nawyki żywieniowe zdobyte w wieku szkolnym przekładają się na stan zdrowia w wieku dojrzałym, bowiem zarówno dzieci, jak i młodzież są szczególnie podatne na skutki niewłaściwego żywienia. Niedobory składników odżywczych prowadzić mogą do opóźnienia rozwoju różnych funkcji psychomotorycznych, poznawczych, procesów uczenia się, zapamiętywania, zaburzeń zachowania i innych. Dlatego ważny jest prawidłowy skład posiłków, czyli właściwy dobór produktów spożywczych, który zapewni dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych.

Pierwsze śniadanie

Jeżeli Twoje śniadanie wygląda tak:

Brakuje w nim przede wszystkim warzyw, które dostarczają niezbędnych witamin i składników mineralnych, dużo jest tłuszczów. Kajzerka choć smaczna jest produkowana z białej mąki pozbawionej wielu cennych składników mineralnych.

Lepiej będzie jeśli zjesz:

Ciepła kasza manna na mleku rozgrzeje i razem z serkiem twarogowym dostarczy wapnia koniecznego dla mocnych kości i zębów. Dodatek warzyw zapewni dowóz niezbędnych witamin i składników mineralnych.

Drugie śniadanie

Ten zestaw to biała mąka, cukier i niewiele ważnych dla zdrowia składników, ale duża kaloryczność, co może sprzyjać otyłości.

Lepiej przygotuj śniadanie w domu i zabierz ze sobą. Poniżej przykładowy zestaw:

Dobrze zestawiony posiłek dostarczy wiele składników pomagających skupić się, doda siły i ochoty do dalszej nauki czy pracy, poprawi samopoczucie.

Obiad

Zamiast:

Panierka kotleta schabowego wchłania znaczne ilości tłuszczu, na którym smażono kotlety, ponadto tłuszcz dodany do ziemniaków i kapusty powodują, że w obiedzie tym jest zbyt dużo tłuszczu Jeśli zrezygnujesz z polania tłuszczem ziemniaków, a zamiast kapusty zasmażanej zjesz dużą porcję surówki z kapusty np. z marchewką, jabłkiem i cebulą, to (nie za często) możesz zjeść ulubiony kotlet.

Lepiej będzie jeśli zjesz:

Zupa jarzynowa to bardzo dobry sposób na zwiększenie spożycia warzyw, a gdy nie dodamy do niej zasmażki lub śmietany będzie niskokaloryczna. Surówki są smaczne, zdrowe, a także korzystnie wpływają na urodę. Gotowana ryba jest niskokaloryczna i z powodzeniem może zastąpić dania mięsne.

Kolacja

Zamiast:

Znów za dużo tłuszczów, za mało warzyw.

Lepiej będzie jeśli zjesz:

Lekkostrawna kolacja, zjedzona najpóźniej 3 godziny przed snem, pozwoli dobrze wypocząć w nocy. Wyspana osoba, bez niedoborów pokarmowych, raźniej patrzy rano na świat.

Przekąski

Zamiast między posiłkami zjadać:

Chipsy zawierają mnóstwo konserwantów, które negatywnie wpływają na metabolizm, ogromne ilości tłuszczu i soli, które często powodują tycie i ociężałość zarówno fizyczną, jak i psychiczną.

Bardzo niedobre dla dzieci są napoje typu coca cola, których mała butelka zawiera tyle kofeiny, co filiżanka kawy.

Lepiej:

Jogurt jest źródłem wapnia w diecie, dostarcza tez witamin B2 i B12. Zawiera on żywe kultury bakterii, które dbają o prawidłową mikroflorę przewodu pokarmowego, chroniąc go przed infekcjami. Jogurt pobudza do aktywności system odpornościowy organizmu, opóźnia procesy starzenia się komórek, zmniejsza zagrożenie nowotworami.

Porównaj wartości odżywcze

Porównanie wartości odżywczej przedstawionych jadłospisów wykazało, że choć oba przedstawione jadłospisy pokrywały zapotrzebowanie organizmu na większość witamin, to w zwyczajowej diecie za mało było wapnia i folianów, natomiast za dużo cholesterolu i tłuszczów. Również za duża była kaloryczność zwyczajowego jadłospisu. Zmiany w zestawieniu produktów poprawiły tę sytuację, co przedstawia poniższa tabela.

Dieta śródziemnomorska najlepsza dla serca

Wykazano, że dieta śródziemnomorska zmniejsza stężenie „złego cholesterolu” w surowicy, obniża ciśnienie tętnicze krwi i zmniejsza gotowość krwi do tworzenia zakrzepów. Obserwacje poczynione we Włoszech dowiodły ponadto, że oleje rybne przeciwdziałają zaburzeniom rytmu serca i zmniejszają przez to ryzyko nagłego zgonu.

Dowiedz się więcej o diecie śródziemnomorskiej:

• Dieta śródziemnomorska obniża śmiertelność z powodu choroby wieńcowej
• Dieta śródziemnomorska jako czynnik obniżający ryzyko nadciśnienia tętniczego
• Znaczenie diety śródziemnomorskiej w prewencji i terapii chorób układu krążenia
• Co można jeść w Polsce w ramach prewencji i terapii chorób układu krążenia

Dobierz najlepszą dietę dla siebie

• Dieta niskocholesterolowa
• Dieta dla osób z niewydolnością serca
• Dieta dla osób z nadciśnieniem

Różne diety dają podobne efekty

lek. med. Marcin Fijałkowski, Akademia Medyczna w Gdańsku I Klinika Chorób Serca

Jak wykazała praca grupy amerykańskich badaczy, której przewodził Michael Dansinger, przestrzeganie jakiejkolwiek diety jest bardziej istotne niż wybranie jakiegoś szczególnego planu odchudzania.

Poszczególne diety – Atkinsa, Zone, Weight Wachers i Ornisha – w podobnie umiarkowanym stopniu zmniejszyły wagę oraz podobnie zredukowały kilka czynników ryzyka choroby wieńcowej.

Do badania włączonych zostało 160 osób z nadwagą lub otyłością (średni BMI 35), a następnie zostały one wybrane losowo do stosowania poszczególnych diet: Weight Watcher (ograniczanie wielkości porcji oraz kalorii); Atkinsa (ograniczanie węglowodanów); Zone (modyfikacja i bilansowanie wartości odżywczych); Ornisha (ograniczanie tłuszczu).

Przez pierwsze dwa miesiące badania pacjenci mieli restrykcyjnie przestrzegać planu diety, a następnie dobrać własny poziom zaangażowania w odchudzanie.

Jak można było przypuszczać, waga pacjentów, którzy nie ukończyli diety, nie różniła się od wyjściowej. Średni spadek wagi ciała wynosił 2 kg w diecie Atkinsa (ukończyło 53% pacjentów), 3,3 kg w diecie Zone (ukończyło 65%), 3 kg w diecie Weight Watcher (ukończyło 65%) oraz 3,3 kg w diecie Ornisha (ukończyło 50%).

Każda z diet w sposób znamienny zredukowała stosunek LDL (szkodliwego cholesterolu) do HDL (dobergo cholesterolu) o około 10% wartości wyjściowej. Diety nie miały wpływu na ciśnienie tętnicze oraz na poziom cukru we krwi. Spadek stosunku cholesterolu całkowitego do HDL, białka CRP oraz insuliny był ściśle powiązany ze spadkiem wagi, a nie z rodzajem diety.

„Redukcja czynników ryzyka choroby wieńcowej była powiązana ze spadkiem wagi ciała, a nie z konkretnym typem diety. O klinicznym sukcesie decydowało najbardziej zaangażowanie i determinacja w odchudzaniu niż szczególny sposób odchudzania” - podsumował Michael Dansinger. JAMA 2005; 293:43-53

Dowiedz się więcej..

• Witaminy i składniki mineralne w profilaktyce chorób układu krążenia
• Co można jeść w Polsce w ramach prewencji i terapii chorób układu krążenia
• Korzystne działanie orzechów na serce
• Alkohol w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych
• Kalkulator BMI